Op 29 oktober 2025 stond vicepresident JD Vance op het podium van het Pavilion at Ole Miss in Oxford, Mississippi, en weigerde met een scherpe toon de bewering dat "Israel deze president controleert". Het was een moment dat veel Joodse conservatieven als een klok klinken: geen duidelijke veroordeling van antisemitische opmerkingen, geen duidelijke afstand van de groeiende hatelijkheid binnen de rechtse hoek. In plaats daarvan verdedigde hij de buitenlandse politiek van president Trump, maar liet hij een klimaat van ongemak en impliciete goedkeuring bestaan — en dat, zeggen critici, is nog gevaarlijker dan open haat.
Waarom dit niet slechts een opmerking is
De vraag van een christelijke student — die vroeg waarom de VS zoveel geld aan Israel gaven terwijl deze "etnische zuivering" in Gaza zou uitvoeren — was niet alleen ongepast, maar vol met antisemitische tropes. De idee dat Joden wereldwijd een samenzwering leiden, dat zij de Amerikaanse president controleren, dat hun religie "onze" vervolging ondersteunt — dit zijn klassieke, verontrustende clichés die al decennia in de hoek van de haat worden gebruikt. Vance antwoordde met een verdediging van Trumps onafhankelijkheid, en een verwijzing naar voormalige kritiek over een "regime change oorlog voor Israel". Maar hij liet de antisemitische kern van de vraag onaangeraakt. Geen oproep tot respect. Geen herinnering aan de Holocaust. Geen duidelijke boodschap: "Dit soort denken is onaanvaardbaar." Dat is wat Joodse leiders als Shabbos Kestenbaum als onverantwoordelijk beschouwen. "Als een vicepresident niet in staat is om de duidelijke antisemitische, samenzweerderige, slachtoffer-beschuldigende mentaliteit van jonge mensen te veroordelen, dan is dat ongelooflijk zorgwekkend," zei Kestenbaum na een bijeenkomst van de Republican Jewish Coalition. "Dit is geen persoon die de morele duidelijkheid toont die een leider nodig heeft. En ik ben bang voor zijn mogelijke presidentscampagne."Het patroon: van "jokes" naar stilzwijgen
Deze gebeurtenis was geen isolatie. Het was een punt in een langere lijn. In oktober had Vance tekstberichten van jonge republikeinen weggezet die "jokes over gaskamers, racistische beledigingen en lof voor Hitler" bevatten — en ze afgedaan als "jokes" waarop kritici "moeten groeien". Het Times of Israel noemde dit "een gevaarlijke normalisatie van haat". En toen hij later op sociale media de zoon van Tucker Carlson, Buckley Carlson, verdedigde zonder enige verwijzing naar de extremistische ideeën van Fuentes — die op 18 november 2025 een controversiële gesprek had met zijn vader — versterkte hij het beeld dat hij liever vrienden blijft met de groepen die haat verspreiden, dan dat hij de slachtoffers van die haat verdedigt. "JD heeft besloten dat hij populair wil worden bij de schoolyardbullies door performatief op Joden te pikken," zei Saul Sadka, een pro-Israel influencer met bijna 65.000 volgers op X. "Het is alsof hij denkt dat het de weg is naar macht. Maar het is de weg naar isolatie — van de Joodse gemeenschap, van de morele kern van de Republikeinse Partij."
Het dilemma van de Joodse conservatieven
De meeste Joodse conservatieven in de VS zien de Republikeinen als hun natuurlijke bondgenoot. Ze zien de Democraten als steeds meer afstandelijk, soms zelfs vijandig, ten opzichte van Israël. Daarom hadden ze JD Vance als hun hoopvolle tegenwicht gezien — een figuur die de radicale, isolationistische en antisemitische vleugel van de partij zou kunnen tegenhouden. Maar nu? Nu voelen ze zich bedrogen. Op de General Assembly van de Jewish Federations of North AmericaWashington, D.C. op 17 november 2025, was dit het centrale thema. Geen enkel onderwerp werd vaker besproken. Scott Jennings, conservatief commentator voor CNN, sprak zonder Vance te noemen: "Hopelijk begrijpen de mensen die deze administratie willen opvolgen dat dit een goed ding is — en niet iets waar je je voor moet schamen." Het was een duidelijke waarschuwing: als de Republikeinen niet hun morele kompas herstellen, verliezen ze niet alleen Joodse stemmen — ze verliezen hun eigen ziel.Wat gebeurt er met de verhouding tussen Amerika en Israël?
Vance heeft ook opgemerkt dat de Trump-administratie geen annexatie van de Westelijke Jordaanoever zal ondersteunen — een positieve uitspraak. Maar het is niet genoeg. Diplomatie is geen kwestie van een enkele verklaring. Het is een constante, zichtbare, ondubbelzinnige houding. En dat ontbreekt. De Joodse gemeenschap ziet hoe het gezicht van de rechtse politiek verandert: van een verdediger van Israël naar een kring waar antisemitische ideeën worden geaccepteerd als "onofficiële opinie". Dat is geen verschuiving. Dat is een kanteling. En dan is er nog iets: Vance was een paar weken eerder in Israël. Hij bezocht het Heilig Graf in Jeruzalem — maar niet de Westelijke Muur. Dat was iets wat hij eerder wel deed. Voor veel Joden is dit geen toevallige keuze. Het is een symbool. Een teken dat hij zijn connectie met Joodse tradities verliest — niet uit onwetendheid, maar uit keuze.
Wat komt er aan?
Vance staat op de rand van een presidentscampagne in 2028. Zijn kans op de nominatie hangt aan één ding: kan hij de Joodse conservatieven terugwinnen? Of zal hij zichzelf verbinden aan de groeperingen die haat verheerlijken? De tijd loopt. De druk groeit. En de Joodse gemeenschap — die altijd heeft geloofd dat Republikeinen betrouwbaarder zijn — begint te twijfelen. Dat is de echte crisis. Niet de opmerkingen van een student. De verlies van vertrouwen.Frequently Asked Questions
Waarom is het belangrijk dat JD Vance antisemitisme veroordeelt?
Als vicepresident is Vance de opvolger van de president en een mogelijke kandidaat voor 2028. Zijn stilzwijgen over antisemitische uitspraken binnen de Republikeinse Partij geeft groepen als de "groyper"-beweging een groen licht. Joodse conservatieven zien hem als hun laatste hoop om de partij te redden — maar als hij niet duidelijk spreekt, verliest hij hun vertrouwen, wat de politieke balans in de VS verandert.
Wat is de "groyper"-beweging en hoe is die verbonden met Vance?
De "groyper"-beweging is een radicaal-rechtse stroming binnen de Amerikaanse conservatieve beweging die antisemitische, racistische en anti-Israel-ideeën verspreidt. Ze zijn verbonden met figuren als Nick Fuentes en Tucker Carlson. Vance heeft hen niet veroordeeld, en zijn verdediging van Buckley Carlson — zonder verwijzing naar Fuentes — wordt gezien als een teken van verbinding. Dit versterkt het gevoel dat hij hen wil aantrekken in plaats van te verwerpen.
Hoe reageerde de Joodse gemeenschap op Vance’s bezoek aan Israël?
Hoewel Vance eerder de Westelijke Muur bezocht, liet hij die plek in oktober 2025 over. In plaats daarvan bezocht hij het Heilig Graf, een christelijke heilige plaats. Voor veel Joden is dit geen toevallige keuze — het symboliseert een afstand van Joodse tradities en een voorkeur voor christelijke symboliek. Dit versterkt de indruk dat zijn steun voor Israël puur politiek is, en niet gebaseerd op respect.
Waarom is het belangrijk dat Scott Jennings zonder naam te noemen sprak over Vance?
Jennings’ opmerking — dat de volgende leiders moeten begrijpen dat steun aan Israël "niet iets is waar je je voor moet schamen" — was een duidelijke waarschuwing aan de Republikeinse Partij. Door Vance niet bij naam te noemen, gaf hij zijn boodschap een bredere, institutionele dimensie. Het was een signaal aan de partij: als je niet kiest voor morele helderheid, verlies je niet alleen stemmen, maar ook je legitimiteit.
Wat is het risico als Vance geen duidelijke afstand neemt van antisemitisme?
Als Vance blijft zwijgen, verliest hij de steun van de 80% van de Joodse kiezers die traditioneel Republikeinen steunden. Dat verandert de verkiezingsbalans in swing-staten als Florida, Pennsylvania en Michigan. Bovendien verliest de Republikeinse Partij haar reputatie als betrouwbare bondgenoot van Israël — een reputatie die decennia kostte om op te bouwen. De schade is niet alleen politiek, maar ook moreel.
Hoe verschillen de reacties van Joodse conservatieven van die van andere Joodse groepen?
Joodse conservatieven zijn traditioneel de grootste steunpilaar van Israël in de Republikeinse Partij. Ze zien zichzelf als de balans tegen de radicale linkervleugel. Maar nu voelen ze zich bedrogen: ze hadden Vance verwacht als hun leider, niet als iemand die de haat verheerlijkt. Andere Joodse groepen, zoals progressieve of liberale Joden, waren al langer kritisch — maar de verlies van conservatieve steun is een diepere schok, omdat het de kern van de Republikeinse steun voor Israël aantast.